بررسی غلظت نیترات در منابع آب زیرزمینی دشت مرند و ارزیابی آسیب‌پذیری آب زیرزمینی با روش‌های AVI و GODS

Authors

  • رحیم برزگر کارشناس ارشد هیدروژئولوژی گروه علوم زمین دانشگاه تبریز
  • مرتضی نجیب کارشناس آب‌های زیرزمینی سازمان آب منطقه‌ای آذربایجان‌شرقی
  • میرسجاد فخری کارشناس ارشد هیدروژئولوژی گروه علوم زمین دانشگاه تبریز
Abstract:

نیترات از شایع‌ترین و عمده‌ترین آلاینده‌های غیرنقطه‌ای منابع آبی است. یکی از منابع اصلی تولید آن فعالیت‌های کشاورزی و استفاده از کودهای نیتروژنه است. به دلیل وفور فعالیت‌های کشاورزی در دشت مرند واقع در شمال‌غرب استان آذربایجان ‌شرقی، میزان غلظت نیترات در منابع آبی این دشت بررسی شد. بدین منظور از 48 حلقه چاه عمیق و نیمه‌عمیق، قنات و چشمه در مهر 1391 نمونه‌برداری شد و در آزمایشگاه آب‌شناسی دانشگاه تبریز آنالیز هیدروشیمیایی شدند. هدف از این تحقیق، بررسی غلظت نیترات در منابع آب زیرزمینی دشت مرند و ارزیابی آسیب‌پذیری آب زیرزمینی با روش‌های AVI و GODS است. روش GODS با استفاده از چهار پارامتر شامل نوع آبخوان، خصوصیات منطقۀ غیراشباع، عمق آب زیرزمینی و نوع خاک و روش AVI از دو پارامتر ضخامت هر واحد رسوبی بالای آبخوان و هدایت هیدرولیکی تخمینی هر لایه، شاخص آسیب‌پذیری آبخوان را برآورد می‌کند. تجزیه و تحلیل نمونه‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای ArcGIS و SPSS صورت گرفت. با مقایسۀ نتایج آنالیز هیدروشیمیایی نمونه‌ها با استانداردهای آب شرب مشخص شد که غلظت نیترات در بخشی از دشت مورد مطالعه بالاتر از حد استاندارد است. درصد بالایی از این آلودگی حاصل فعالیت‌های شدید کشاورزی به‌ویژه استفادة بیش از حد از کودهای شیمیایی و آبشویی آن‌ها در زمین‌های کشاورزی و باغات منطقه است. از نظر توزیع مکانی، در بخش‌های شرقی و جنوب‌شرقی به علت وفور زمین‌های زراعی و فاضلاب‌های روستایی بیشترین غلظت نیترات مشاهده شد. انطباق مقادیر غلظت نیترات با نقشۀ کاربری ارضی نیز مؤید پتانسیل آلودگی بیشتر در این قسمت از دشت است. در نهایت ارزیابی آسیب‌پذیری آب زیرزمینی دشت مرند از طریق دو روش AVI و GODS برای همخوانی نقاطی با آسیب‌پذیری بالا، با مناطقی از آبخوان که غلظت نیترات بالایی دارد، صورت گرفت.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی غلظت نیترات در منابع آب زیرزمینی دشت مرند و ارزیابی آسیب پذیری آب زیرزمینی با روش های avi و gods

نیترات از شایع ترین و عمده ترین آلاینده های غیرنقطه ای منابع آبی است. یکی از منابع اصلی تولید آن فعالیت های کشاورزی و استفاده از کودهای نیتروژنه است. به دلیل وفور فعالیت های کشاورزی در دشت مرند واقع در شمال غرب استان آذربایجان شرقی، میزان غلظت نیترات در منابع آبی این دشت بررسی شد. بدین منظور از 48 حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق، قنات و چشمه در مهر 1391 نمونه برداری شد و در آزمایشگاه آب شناسی دانشگاه...

full text

ارزیابی غلظت نیترات و آسیب‏پذیری آب زیرزمینی با روش‏های GODS و AVI (مطالعۀ موردی: دشت کردکندی‌ـ دوزدوزان، آذربایجان شرقی)

هدف از این مطالعه، بررسی غلظت نیترات در منابع آب زیرزمینی دشت‏ کردکندی‌ـ دوزدوزان و ارزیابی آسیب‏پذیری آن با روش‏های GODS و AVI است. دشت کردکندی‌ـ دوزدوزان در شمال ‏غرب ایران در استان آذربایجان ‏شرقی واقع شده است که به‌دلیل کمبود منابع آب سطحی مطلوب در این منطقه، آب زیرزمینی اهمیت خاصی برای کشاورزی و آشامیدن دارد. همچنین فعالیت‏های شدید کشاورزی و استفادۀ بیش از حد از کودهای کشاورزی سبب شده است ...

full text

بررسی منشاء ناهنجاری غلظت نیترات و آسیب‌پذیری منابع آب زیرزمینی دشت تبریز با استفاده از روش‌های AVI و GOD

دشت وسیع تبریز بعلت تمرکز بیشترین جمعیت استان آذربایجان­شرقی در این منطقه از فعالیت شدید صنعتی و کشاورزی بویژه صیفی­کاری برخوردار است. ورود پساب­های شهری و صنعتی فراوان به این آبهای زیرزمینی این دشت و آب برگشتی از آبیاری مزارع، دست به دست هم داده و منابع آب و خاک آن را با  فاجعه زیست محیطی مواجه کرده است. در این تحقیق آلودگی منابع آب زیرزمینی این دشت با نیترات، توزیع آن در مناطق مختلف دشت و تاث...

full text

ارزیابی آسیب پذیری محیط زیستی آب های زیرزمینی دشت بهار همدانبه روش های تلفیقی AVI و GODS ،DRASTIC

این تحقیق با هدف ارزیابی آسیب پذیری آب های زیرزمینی دشت بهار همدان و مقایسه ی پهنه بندی ها با استفاده از روش های GODS,DRASTIC و AVI انجام شده است. پس از شناسایی محیط زیست منطقه و جمع آوری اطلاعات 70 حلقه چاه در محدوه مورد مطالعه، اطلاعات در نرم افزار GIS به لایه های رستری تبدیل گردید. پس از تهیه لایه رستری حاصل از موقعیت چاه ها و اطلاعات مورد نیاز برای سه روش، وزن دهی رتبه دهی و کلاس بندی هر رو...

full text

ارزیابی کیفیت منابع آب زیرزمینی دشت مهربان با استفاده از روشهای GQI و FGQI

     دشت مهربان در شرق استان آذربایجان شرقی واقع شده است. در این دشت، آب زیرزمینی تنها منبع تأمین ­کننده آب شرب ساکنان است. در این منطقه سنگ کف آبخوان و بلندی‌های اطراف آن عمدتاً از رسوبات مربوط به دوره نئوژن شامل مارن‌های گچ­دار و نمک‌دار، ماسه، سیلت- مارن، کنگلومرا و آهک تشکیل یافته است. این دشت در مقایسه با دیگر دشت‌های استان آذربایجان­شرقی از نظر کمیت و کیفیت منابع آب از بحرانی‌ترین مناطق به...

full text

بررسی غلظت نیترات و نیتریت در آب زیرزمینی مناطق شهری و کشاورزی در دشت اسدآباد

بررسی پارامترهای کیفی آب‌های زیرزمینی در شناخت وضعیت کیفی آبخوان، منابع آلوده‌کننده و تعیین مناسب‌ترین راهکارهای مدیریتی از ‏اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.‏‎ ‎با توجه به نقش فاضلاب و فعالیت‌های کشاورزی در آلودگی منابع آب زیرزمینی و از جمله ترکیبات نیترات و ‏نیتریت از 22 نقطه از دشت اسدآباد در نواحی شهری، اراضی کشاورزی نزدیک به مناطق مسکونی و همچنین نواحی با تراکم فعالیت‌های ‏کشاورزی بالا، نمونه‌بر...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 41  issue 1

pages  49- 66

publication date 2015-03-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023